Kasusastran Jawa
I.
Kasusastran Jawa Kuna (…-1400 M)
Basane : Jawa Kuna
Pusere : tanah Jawa Wetan
Tembange : Kakawin
Moncere : Jaman Kraton Kediri
Tuladha:
a.
Candhakarana,
jaman Wangsa Syailendra 778 M.
b.
Sang
Hyang Kamahayanikan, jaman Mpu Sendhok 929-947.
c.
Negara
Kertagama, Mpu Prapanca jaman Hayam Wuruk.
d.
Kunjarakarna,
jaman Prabu Darmawangsa 991-1007.
e.
Agastyaparwa,
jaman Prabu Darmawangsa.
f.
Mahabarata
9 Parwa, jaman Prabu Darmawangsa.
g.
Uttarakandha,
jaman Prabu Darmawangsa.
h.
Arjuna
Wiwaha, jaman Prabu Airlangga dening Mpu Kanwa.
i.
Kresnayana,
jaman Prabu Warsajaya dening Mpu Triguna.
j.
Sumanasantaka,
jaman Prabu Warsajaya dening Mpu Monaguna.
k.
Bomakawya,
jaman Prabu Kameswara dening Mpu Panuluh.
l.
Bratayudha,
dening Mpu Sedhah lan Mpu Panuluh (1-7 Wangun Gancaran lan 8-12 Wangun
Kakawin).
II.
Kasusastran Jawa Tengahan
(1400-1750)
a.
Kang
cedhak karo Jawa Kuna(1400-1600)
Basane : Jawa Tengahan
Pusere : Jawa Wetan - Bali
Tembange : Kidung
Moncere : Kraton Majapahit
Tuladha:
1.
Tantu
Panggelaran, jaman Kraton Majapahit, dening pandhita dhusun.
2.
Tantri
Kamandaka, jaman Prabu Airlangga.
3.
Pararaton,
jaman Majapahit pungkasan.
4.
Sudamala.
5.
Kidung
Subrata.
6.
Sri
Tanjung
7.
Panji
Anggraeni
8.
Calon
Arang
b.
Kang
cedhak karo Jawa Anyar (1600-1750) jaman Islam
Basane : Jawa Tengahan lan Jawa Anyar
Pusere : Jawa Tengah
Tembange : Macapat
Moncere : Demak, Mataram, Kartasura
Tuladha:
1.
Suluk
Sukarsa, dening para wali jaman Demak.
2.
Koja
Jajahan, jaman Demak.
3.
Suluk
Wujil, dening Sunan Bonang.
4.
Niti
Sruti, dening Pangeran Seda Krapyak.
5.
Malang
Sumirang, dening Sunan Panggung.
6.
Nitipraja,
dening Sultan Agung.
7.
Sastrogendhing,
dening Sultan Agung.
8.
Sewaka,
jaman Sultan Amangkurat I.
9.
Menak
Kartasura, jaman Kartasura.
10.
Rengganis,
dening Ranggajanus, jaman Kartasura.
11.
Manikmaya,
dening Kartamusodah, jaman Kartasura.
12.
Ambya,
jaman Kartasura.
13.
Kandha,
jaman Kartasura.
III.
Kasusastran Jawa Anyar
(1750-…)
Basane : Basa Anyar
Pusere : Jawa Tengah
Tembange : Tembang Gedhe, Macapat
Moncere : Jaman Kraton Surakarta
a.
Kasusastran
Surakata Wiwitan
1.
Kyai
Yasadipura I: dewaruci, arjunawiwaha, panitisara, bratayudha,
tajusalatina jarwa, ambya, menak, ramayana, arjunasasra,
darmasunya. Kabeh iku wujude tembang macapat.
2.
Kyai
Yasadipura II: layang wicara keras (tembang), kawi dasnama (gancaran).
3.
Paku
Buwana IV: wulangreh (macapat).
4.
Kyai
Sindusastra: arjunasasrabahu (srikandhi maguru).
5.
Pangeran
Arya Kusumadilaga: jagal bilawa, semar jantur, serat sastramiruda.
6.
Raden
Ngabehi Ranggawarsita: paramayoga, jitabsara, pustaka raja purwa,
aji pamasa, sabda jati, cemporet, kalatidha, jaka lodhang, bratayudha
(macapat).
7.
Paku
Buwana VII: angger nawala pradata.
8.
Mangkunegara
IV: wedhatama, tripama, salokatama, buratwangi, panjiwulung,
sendhon langen swara.
9.
Kyai
Rangga Amongsastra: serat kancil.
10.
Yudasara:
baron sakendher.
b.
Kasusastran
Surakarta Pungkasan
1.
Ki
Padmasusastra: paramabasa, tata cara, rangsang tuban, maduwasita, serat kancil,
pangiwa lan panengen, urapsari.
2.
Ki
Mangun Wijaya: trilaksita, gita-gati, prasda jati, jiwandara.
3.
Raden
Bagus Sulardi: serat riyanta, serat pradangga.
4.
Raden
Tumenggung Nagara: babad mangir, salisir mareng tenggareng.
5.
Yasawidagdo:
serat jarot, mitra darma, purasari, kirti njunjung drajat.
6.
Prof.
Dr. Purbacaraka: arjunawiwaha, calon arang, dewaruci, baratayudha, suluk wujil,
kapustakan jawa.
c.
Kasusastran
Jaman Kamardikan
1.
R.
M. Sri Hadijaya: jodho kang pinasthi, gerilya solo, tugas luhur.
2.
R.
Harjawiraga: sri kuning
3.
Siswaraharja:
sinta
4.
Surata:
o, anakku
5.
Senggana:
kembang kanthil
6.
Ani
Asmara: anteping wanita
7.
Widi
Widayat: kapilut godhaning setan, tresna abeya pati, suduk gunting loro.
8.
St.I.
Lesmaniasita: kidung wengi ing gunung gamping.
9.
Sudarma:
asmara ing balet Ramayana.
10.
Suparta
Brata: tanpa wacak.
Tidak ada komentar:
Posting Komentar